Vraag

Wat is de betekenis en de herkomst van de uitdrukking spuit elf geeft (ook nog) modder?

Antwoord

Spuit elf geeft (ook nog) modder wordt gezegd als iemand nog een (onbeduidende) opmerking maakt nadat verschillende anderen al iets hebben gezegd. In de uitdrukking klinkt door dat degene die nog iets wil zeggen, niet weet waarover hij praat en dus niet serieus genomen wordt. Spuit elf wordt ook gebruikt voor de niet serieus te nemen persoon zelf.

De herkomst van de uitdrukking is onduidelijk.

Toelichting

Over de herkomst van spuit elf geeft (ook nog) modder is bestaan verschillende theorieën.

Het getal elf zou in deze uitdrukking terecht kunnen zijn gekomen doordat het bekendstaat als het gekkennummer of het gekkengetal. Een andere uitleg is dat elf verklaard moet worden als ‘één minder dan een dozijn’, waardoor het de betekenis ‘niet vol, niet meetellend’ en vandaar ‘niet serieus te nemen’ kreeg. Tot slot zou met spuit elf een echte brandspuit bedoeld kunnen zijn. Als de brandweer het water uit een sloot of gracht haalde, konden er problemen ontstaan. Als er te veel brandspuiten in bedrijf waren, bestond de kans dat een nieuw aangesloten spuit alleen maar modder opzoog – zo’n spuit kreeg de naam spuit elf.

Bronnen

Reinsma, R. (2003). Roeien en ruiten. Waar komen onze gezegden vandaan? Amsterdam: Sdu uitgevers.

Naslagwerken

WNT III, iii kol. 4070; Harrebomée (1858-1863), dl. 3, p. 182; Stoett (1981), p. 94; Grote Van Dale (2015), Prisma Handwoordenboek Nederlands (2014)