Vraag

Wat is juist: Hij woont in Cuba of Hij woont op Cuba?

Antwoord

Zowel Hij woont in Cuba als Hij woont op Cuba is juist. Het voorzetsel in benadrukt in dit soort gevallen iets meer het staatkundige aspect (Cuba als staatkundige eenheid), en op meer het geografische aspect (Cuba als eiland).

Toelichting

Bij namen van eilanden en eilandengroepen is op het gangbare voorzetsel: op Texel, op Java, op de Antillen. Dit sluit aan bij het gebruik van op in combinatie met het woord eiland(en) zelf: Hij woont op een eiland; Op eilanden waait het vaak harder dan op het vasteland.

Maar als de naam van een eiland of eilandengroep tevens de staatkundige naam van een land is, is ook in goed mogelijk; dit sluit aan bij het gebruik van in in combinatie met het woord land zelf (In dit land is het vaak mooi weer). Dit geldt bijvoorbeeld voor Cuba, IJsland en Madagaskar:

(1) Hij woont in/op Cuba.

(2) In/op IJsland schijnen de gelukkigste mensen te wonen.

(3) We hielden vakantie in/op Madagaskar.

De keuze tussen in en op is afhankelijk van de specifieke context. In een zin waarin het staatkundige (politieke, economische, maatschappelijke) aspect van het land/eiland het sterkst naar voren komt, ligt in meer voor de hand; bij het geografische (geologische, fysische, klimatologische) aspect van het land/eiland ligt op meer voor de hand:

(4) Je hoort bijna nooit iets over politieke spanningen in IJsland.

(5) Er zijn op IJsland nog verschillende actieve vulkanen.

Als de naam van het land een meervoudsvorm is en als zodanig naar een groep eilanden verwijst, is op veruit het gebruikelijkst. Alleen in contexten die overduidelijk staatkundig van aard zijn, is in wel te gebruiken, maar ook dan is op mogelijk.

(6) Filip woont op de Filipijnen.

(7) Hij hield vakantie op de Comoren.

(8) De Verenigde Staten hebben in/op de Filipijnen nog altijd veel invloed.

Bij een eilandengroep die een naam heeft die niet meervoudig is, is alleen in juist:

(9) Filip woont in Indonesië.

(10) Hij hield vakantie in Japan.

Als de staatsvorm erbij wordt genoemd, of een woord dat een sterke politieke lading heeft, is alleen in mogelijk:

(11) De sociale voorzieningen in de republiek IJsland zijn goed.

(12) Ik zou niet graag in het communistische Cuba wonen.

Bijzonderheid

De naam van een eiland(groep) en een land komen niet altijd overeen. Enkele specifieke gevallen:

(13) Hij woont in/op Malta. (Malta is feitelijk een land dat uit meerdere eilanden bestaat, maar in de praktijk wordt Malta vaak opgevat als de naam van één eiland.)

(14) Hij woont in/op Haïti. (Haïti is een deel van een eiland, maar veel mensen zien Haïti als de naam van een eiland.)

(15) Hij woont in de Dominicaanse Republiek. (Net als Haïti is de Dominicaanse Republiek een deel van een eiland, maar het woord Republiek verwijst naar de staatsvorm; dat maakt op praktisch onmogelijk.)

(16) Hij woont op Hawaï. (Hawaï is een staat (die tot de VS behoort) die meerdere eilanden omvat, maar omdat veel mensen Hawaï als de naam van één eiland zien, en bovendien niet als afzonderlijke staat, is in de praktijk op Hawaï het gebruikelijkst.)

Zie ook

Voorzetsels (algemeen)

Aan / bij (de bushalte)
Bloemen op / in de vaas
Continent (op / in het -)
In / op het gemeentehuis
Op / in de bus
Te / in (in plaatsaanduiding)

Naslagwerken

Grote Van Dale (2005); ANS (1997), p. 1193 of online via de E-ANSonline via de E-ANS