Vraag

Wat is juist: in het gemeentehuis of op het gemeentehuis?

Antwoord

Zowel in het gemeentehuis als op het gemeentehuis is mogelijk.

Toelichting

De voorzetsels op en in drukken allebei een ruimtelijke relatie uit. De letterlijke betekenis van op geeft aan dat iets zich boven op iets anders bevindt. Maar in een aantal gevallen kan op een ruimtelijke relatie uitdrukken waarbij die letterlijke betekenis ontbreekt: op straat, op school, op kantoor enzovoort. De betekenis lijkt dan sterk op die van het voorzetsel in. In idiomatische combinaties als de genoemde, waarin het lidwoord ontbreekt, kan op niet vervangen worden door in.

In een aantal andere gevallen waarin een aanwijzend of bezittelijk voornaamwoord of een lidwoord tussen in / op en het zelfstandig naamwoord staat, zijn beide voorzetsels mogelijk: op / in die universiteit, op / in je kamer, op / in ons kantoor, op / in het gemeentehuis, op / in een kantoor. De keuze voor in benadrukt de lokale betekenis, terwijl op een iets abstractere betekenis heeft. Zo lijkt op het stadhuis sterker dan in het stadhuis naar de fúnctie van de locatie – als werk- of trouwlocatie bijvoorbeeld – te verwijzen.

Er zijn gevallen waarin sommigen op wel acceptabel vinden en anderen niet: ‘Ik ben op de redactie’, ‘Ik zit op de studiezaal’, ‘Hij is op de fabriek’.

Zie ook

Voorzetsels (algemeen)

Aan / bij (de bushalte)
Bloemen op / in de vaas
In / op Cuba
In / op hoofdlijnen
Op / in de bus
In / op de polikliniek
Op restaurant gaan / naar een restaurant gaan

Naslagwerken

Grote Van Dale (2005) ; WNT (deel XI, 1910)