Vraag

Zijn zinnen als De samenstelling van de onderzoekscommissie is vanmorgen aan de pers meegedeeld geworden correct?

Antwoord

Nee, het gebruik van geworden is in de standaardtaal in principe overbodig. Slechts bij uitzondering wordt geworden uitgedrukt ter wille van een zeker stilistisch effect, maar in gewone taal is het gebruik van geworden niet aan te bevelen.

Toelichting

De voltooide tijden van de lijdende vorm worden gevormd door het hulpwerkwoord van tijd zijn te combineren met het (passief) deelwoord van het zelfstandig werkwoord. Het voltooid deelwoord van het hulpwerkwoord van de lijdende vorm (geworden) wordt daarbij in de regel niet uitgedrukt. Vergelijk:

(1a) De leerling werd naar huis gestuurd. (zin in de lijdende vorm, onvoltooide tijd)

(1b) De leerling is naar huis gestuurd. (zin in de lijdende vorm, voltooide tijd; geworden wordt weggelaten)

Toch komen in de praktijk in het hele taalgebied, zij het vaker in België dan in Nederland, wel degelijk zinnen voor waarin geworden uitgedrukt is. Zulke zinnen kunnen vooral in ambtelijke teksten aangetroffen worden.

(2) Al bij al is er heel wat onderzoek uitgevoerd in het domein van het onderwijs aan kinderen van immigranten en een aanzienlijk deel daarvan is gebruikt geworden bij de beleidsontwikkeling.

(3) De mogelijkheid tot het opleggen van een negatieve injunctie is zelden toegepast geworden, met name na de Eerste Wereldoorlog, in de zaak-Borms.

(4) De documenten zijn waarschijnlijk al vrijdagavond uit het gerechtsgebouw gestolen geworden.

Met een dergelijke nogal omslachtige wijze van uitdrukken kan soms een zeker stilistisch effect beoogd worden.

(5) De beslissing is pas na langdurig beraad en na zorgvuldige afweging van de voor- en nadelen door het bestuur genomen geworden.

In gewoon taalgebruik verdient het echter ook in dit geval geen aanbeveling geworden te gebruiken.

Bijzonderheid

In België komt in de voltooide tijd van de lijdende vorm ook geregeld geweest voor. Dat gebruik is in geen geval standaardtaal.

(6) Dat is al verschillende keren opgemerkt geweest. (in België, geen standaardtaal)

Het gebruik in België van zinnen met uitgedrukt geworden wordt weleens verklaard als een – verkeerde – correctie van zinnen met geweest.

Naslagwerken

ANS (1997), p. 959-960 of online via de E-ANS online via de E-ANS; 1403 of online online; Taalboek Nederlands (2003), p. 150; Correct Taalgebruik (2006), p.94