Vraag

Is afdanken in de betekenis van ‘ontslaan’ correct?

Antwoord

Afdanken is standaardtaal in België in de betekenis ‘ontslaan’. Standaardtaal in het hele taalgebied is ontslaan.

Toelichting

Afdanken komt in de standaardtaal in België voor in de betekenis ‘ontslaan’. Ook het zelfstandig naamwoord afdanking in de betekenis ‘ontslag’ is standaardtaal in België. Afdanken en afdanking hebben voor veel taalgebruikers een negatievere gevoelswaarde dan ontslaan en ontslag. De bijgedachte is vaak: ‘als niet meer bruikbaar of nuttig beschouwen’. Bovendien worden de woorden afdanken en afdanking vaak als informeler beschouwd dan ontslaan en ontslag. In Nederland zijn de woorden afdanken en afdanking ongewoon in de betekenissen ‘ontslaan’ en ‘ontslag’.

(1a) Toen de directie van het staalbedrijf een aantal personeelsleden wilde afdanken, kreeg ze te maken met de vakbonden. [standaardtaal in België]

(2a) De Belgische bondscoach is afgedankt. [standaardtaal in België]

(3a) Het besparingsplan heeft geleid tot de afdanking van 24 personeelsleden. [standaardtaal in België]

(4a) De dertig onverwachte afdankingen bij de stadsdiensten deden de emoties hoog oplaaien. [standaardtaal in België]

Standaardtaal in het hele taalgebied zijn ontslaan en ontslag.

(1b) Toen de directie van het staalbedrijf een aantal personeelsleden wilde ontslaan, kreeg ze te maken met de vakbonden.

(2b) De Belgische bondscoach is ontslagen.

(3b) Het besparingsplan heeft geleid tot het ontslag van 24 personeelsleden.

(4b) De dertig onverwachte ontslagen bij de stadsdiensten deden de emoties hoog oplaaien.

Afdanken en afdanking zijn standaardtaal in het hele taalgebied in de betekenis ‘buiten gebruik stellen’. Bijvoorbeeld kledingstukken en oude apparaten kunnen worden afgedankt; ze worden dan weggegooid of belanden op de schroothoop.

(5) De meeste bedrijven danken hun oude computersystemen met tegenzin af.

(6) Deze stoelen kunnen na afdanking volledig hergebruikt worden.

Naslagwerken

Grote Van Dale (2005); Van Dale Hedendaags Nederlands (2006); Verschueren (1996); Koenen (2006); Kramers (2000); Woordenboek correct taalgebruik (2004), p. 8; Vlaams-Nederlands woordenboek (2003); Het witte woordenboek Nederlands (2007); Prisma Handwoordenboek Nederlands (2009)