Vraag

Is het niet in het minst of niet het minst in de volgende zin: De opbouw van de workshop en niet (in) het minst de interactie tussen de trainers is zeer inspirerend?

Antwoord

Beide formuleringen zijn juist om uit te drukken dat ook (of vooral) de interactie tussen de trainers zeer inspirerend was.

Toelichting

Niet in het minst betekent letterlijk ‘helemaal niet’, ‘niet eens een klein beetje’, ‘allerminst’.

(1) Heeft de schoolleiding het project ondersteund? – Niet in het minst!

(2) De overheid heeft deze bevolkingsgroep tot nu toe niet in het minst geholpen. De mensen worden aan hun lot overgelaten.

(3) Hij is dol op room en boter, dus ik ben niet in het minst verbaasd dat zijn bloeddruk te hoog is.

Niet in het minst wordt in de praktijk echter ook gebruikt in de tegenovergestelde betekenis: ‘niet in de laatste plaats’, oftewel: ‘in de eerste plaats’, ‘vooral’. Hier is geen bezwaar tegen, ook al kon die betekenis oorspronkelijk alleen worden uitgedrukt door niet het minst te gebruiken, zonder in.

(4a) Door de kerkelijke autoriteiten werd de natuurwetenschap, niet het minst het darwinisme, met vijandelijke ogen beschouwd.

(4b) Door de kerkelijke autoriteiten werd de natuurwetenschap, niet in het minst het darwinisme, met vijandelijke ogen beschouwd.

(5a) Ook de gezelligheid, de gemoedelijke stemming en niet het minst de aantrekkelijkheid van het dorpscentrum dragen bij aan de populariteit van Yerseke.

(5b) Ook de gezelligheid, de gemoedelijke stemming en niet in het minst de aantrekkelijkheid van het dorpscentrum dragen bij aan de populariteit van Yerseke.

Zie ook

Geen de minste / niet de minste
Niet dan nadat
Niet ondenkbeeldig / niet denkbeeldig / niet ondenkbaar
Niets is minder waar
Overschatten / onderschatten (niet te -)

Naslagwerken

Schrijfwijzer (2012), p. 333; Van Dale Taalhandboek Nederlands (2011), p. 71; Vraagbaak Nederlands (2011), p. 143-144; ANS: Constituenten als negatie-element