Hoofdtelwoorden Top

Hoofdtelwoorden worden zoveel mogelijk aaneengeschreven. Alleen na duizend en voor en na miljoen en miljard staat een spatie.

Hoofdtelwoorden worden aaneengeschreven tot en met het woord duizend.

Na het woord duizend (en samenstellingen hiermee, zoals vierduizend) staat een spatie.

Miljoen en miljard zijn altijd aparte woorden.

Tweeduizend zes / tweeduizend en zes

Rangtelwoorden Top

Rangtelwoorden worden gevormd door toevoeging van het achtervoegsel -ste, de of -e aan het overeenkomstige hoofdtelwoord. Met de hoofdtelwoorden een en drie corresponderen evenwel de rangtelwoorden eerste en derde. Voor het overige worden de rangtelwoorden op dezelfde wijze gespeld als de hoofdtelwoorden waarvan ze zijn afgeleid.

1°, 2°, 3° / 1e, 2e, 3e / 1ste, 2de, 3de / 1e, 2e, 3e

Breukgetallen Top

Bij breuken is de teller een hoofdtelwoord en de noemer een rangtelwoord. Voor de teller gelden dus de regels van de hoofdtelwoorden en voor de noemer die van de rangtelwoorden. Teller en noemer worden los van elkaar geschreven.

(1) Twee derde van de tekst werd herschreven.

(2) Trek vier dertiende af. Tel twaalf drie zevende hierbij op.

(3) Drie kwart van de aanwezigen was verontwaardigd.

(4) Is dat precies twee derde millimeter?

In een samenstelling worden teller en noemer van een breukgetal aaneengeschreven.

(5) Het kartel behaalde een tweederdemeerderheid.

(6) Is dat een zesachtstemaat?

(7) Driekwartsmouwen zijn niet in de mode.

Driekwart schrijven we aan elkaar als we het als bijvoeglijk naamwoord gebruiken.

(8) Haar grootouders zijn al driekwart eeuw samen.

(9) Voeg daar driekwart kilo bloem bij.

Drie kwart / driekwart

Het rangtelwoord in de noemer krijgt meestal geen meervouds-n. Om de nadruk te leggen op de afzonderlijke delen, kan de noemer wel een meervouds-n krijgen. Of die nadruk kan worden gelegd, hangt af van de context van de zin: wanneer in de voorgaande context al sprake was van delen, dan kan er makkelijker een meervoud worden gebruikt.

(10) Jan kreeg zeven twaalfden van de erfenis en Piet vijf twaalfden.

(11) Ze heeft nog maar twee derde van de tekst gelezen.

Als de breuk zonder meervouds-n onderwerp van de zin is, dan staat de persoonsvorm in het enkelvoud.

(12) Vier vijfde van de aanwezigen bleek geen weet te hebben van zijn vertrek.

Zie ook

Uitzonderingen (Klinkerbotsing) (Leidraad 7.5)

Drieënnegentig / 93
Honderdste(n)

Naslagwerken

ANS: De schrijfwijze van telwoorden; Schrijfwijzer (2005), p 297-299; Woordenlijst (2015)