Vraag

Wat is de juiste spelling: Pietje precies, pietje precies, Pietje Precies of pietje-precies?

Antwoord

De juiste spelling is pietje-precies.

Toelichting

Persoonsnamen zijn eigennamen; we schrijven ze in de regel met een hoofdletter. Ze verwijzen naar een unieke persoon: Piet, Gijsbert, Leentje. Soortnamen schrijven we klein: een jongen, een man, een kind.

De idiomatische verbinding pietje-precies (om aan te duiden dat iemand zeer net, precies is) beschouwen we als een soortnaam. Piet verwijst niet meer naar een unieke persoon, maar naar een persoon met een bepaalde eigenschap, een soort mens. Zoals de meeste soortnamen kunnen we pietje-precies laten voorafgaan door een onbepaald lidwoord: een pietje-precies.

Vergelijkbare voorbeelden zijn: een ongelovige thomas, een benjamin, de ware jakob, johnny’s en marina’s, sjonnies en anita’s, een vrolijke frans, een brave hendrik, een jantje-secuur,  een stijve klaas, een nieuwsgierig aagje, een razende roeland, een casanova.

Combinaties als pietje-precies en jantje-secuur schrijven we met een koppelteken. De bijvoeglijke naamwoorden precies en secuur functioneren als nabepaling bij pietje en jantje. Vergelijkbare gevallen zijn: pietje-secuur, pietje-rechtuit en jan-stavast.

Zie ook

Hoofdletter voor een eigennaam (Leidraad 16.1)
Persoonsnamen (Leidraad 16.2)

Brave Hendrik / brave hendrik / brave Hendrik (hoofdletters?)
Jan modaal / jan modaal / Jan Modaal (hoofdletters?)
Kop van Jut (hoofdletter?)
Peter Pancomplex / peterpancomplex
rolls-royce / Rolls-Royce (de – onder de fototoestellen)
Zwarte Piet / zwarte piet / zwartepiet

Naslagwerken

Woordenlijst (2015); Spellingwijzer Onze Taal (2015)