Vraag

Wat is correct: De vier eerste deelnemers krijgen een prijs of De eerste vier deelnemers krijgen een prijs?

Antwoord

Als het gaat om de nummers een tot en met vier van één groep, verdient het aanbeveling de volgorde de eerste vier te gebruiken. De volgorde de vier eerste kan worden gebruikt als het gaat om vier verschillende groepen met elk een nummer één.

Toelichting

Als een zelfstandig naamwoord wordt voorafgegaan door zowel een rangtelwoord als een hoofdtelwoord, zijn er twee volgordemogelijkheden:

(1) De eerste vier vragen zijn het moeilijkst.

(2) De vier eerste vragen zijn het moeilijkst.

De eerste volgorde kan slechts op één wijze worden begrepen, maar de tweede kan volgens sommigen twee betekenissen hebben. Indien wordt bedoeld dat er vier vragenlijsten zijn waarvan steeds de eerste vraag de moeilijkste is, dan is alleen de tweede volgorde (hoofdtelwoord – rangtelwoord) mogelijk. Als evenwel wordt bedoeld dat het om één lijst met vragen gaat waarvan de nummers een tot en met vier de moeilijkste zijn, dan zijn voor sommigen beide volgordes mogelijk, al is de eerste volgorde (rangtelwoord – hoofdtelwoord) de meest gebruikelijke. Volgens andere taalgebruikers kan in deze betekenis alleen de volgorde de eerste vier worden gebruikt; volgens hen is de vier eerste in deze betekenis fout omdat een lijst maar één eerste vraag kan tellen.

Omdat u niet weet of de lezer aan dit vormverschil (woordvolgorde) een betekenisverschil koppelt, raden wij aan dit onderscheid in acht te nemen.

Zie ook

De leukste twee foto’s / de twee leukste foto’s
Laatste / jongste (de – aflevering van het tijdschrift)
Grootste (tweede -, – op een na, (op) een na -)

Naslagwerken

Schrijfwijzer (1995), p. 99; Taalbaak 124; Prisma Stijlboek (1993), p. 85; Nieuw stijlboek Volkskrant (1997), p. 79; Correct Taalgebruik (1997), p. 62; Taalwijzer (1998), p. 116; ANS (1997), p. 832 of online via de E-ANS online via de E-ANS; Den Hertog (1973), dl. 3, p. 147-148