Vraag

Zijn verplicht en verplichtend synoniem?

Antwoord

Nee, als men genoodzaakt is iets te doen, dan is dat verplicht. Als iets bepaalde verplichtingen met zich meebrengt, dan is dat verplichtend.

Toelichting

Van iets wat voorgeschreven is, iets waaraan men zich niet mag onttrekken, zegt men dat het verplicht is. Verplicht betekent dan ‘genoodzaakt’, ‘waartoe men gehouden is’, ‘voorgeschreven’.

(1) De lessen zijn verplicht.

(2) Om Turkije binnen te komen ben je verplicht een paspoort te kopen op de luchthaven.

Verplicht kan ook gebruikt worden als je bedoelt dat je aan iemand veel te danken hebt, dat je iemand veel verschuldigd bent.

(3) Ik ben hem veel verplicht.

Verplichtend daarentegen betekent ‘verplichting scheppend’, ’tot wederdienst noodzakend’. Iets wat verplichtingen schept of meebrengt, is verplichtend.

(4) Het aanvaarden van dit ambt is voor de betrokkene zeer verplichtend.

(5) Ik vind zo’n functie te verplichtend.

Verplichtend heeft daarnaast nog een andere betekenis: ‘voorkomend’, ‘beleefd’.

(6) Iemand verplichtend behandelen.

Verplichtend is echter geen standaardtaal als synoniem van verplicht.

(7) Het is niet verplichtend de lessen te volgen. (geen standaardtaal)

Naslagwerken

Grote Van Dale (2005); Verschueren (1996); Koenen (2006); Kramers (2000); Correct Taalgebruik (2006), p. 285; Woordenboek correct taalgebruik (2004), p. 289; Taalwijzer (1998), p. 349-350