Prestigieuse / prestigieuze, preciese / precieze
Vraag
Wat is correct: prestigieuse en preciese of prestigieuze en precieze?
Antwoord
Correct zijn prestigieuze en precieze. Verbogen vormen van bijvoeglijke naamwoorden van vreemde herkomst op -eus en -ies worden geschreven zoals ze worden uitgesproken, met een -z-.
Toelichting
De verbogen vormen van oorspronkelijk Nederlandse bijvoeglijke naamwoorden (of bijvoeglijke naamwoorden die als zuiver Nederlands worden aangevoeld) die eindigen op een lange klinker + s, worden doorgaans met een -z- uitgesproken en geschreven. Voorbeelden: vies - vieze, boos - boze, dwaas - dwaze. Er zijn wel een aantal uitzonderingen op deze regel, bijvoorbeeld: hees - hese, heus - heuse, kuis - kuise, onkies - onkiese, overzees - overzeese, struis - struise.
Aan het Frans ontleende bijvoeglijke naamwoorden die eindigen op -(i)eus of -ies, hebben lange tijd in de verbogen vormen de -s- behouden. Tot in de twintigste eeuw waren spellingen als prestigieuse, malicieuse, vicieuse en preciese heel gewoon. Waarschijnlijk werden deze woorden al geruime tijd met een -z- uitgesproken en heeft de spelling zich daaraan geleidelijk aangepast: de spelling met een -z- is algemeen sinds de spelling van De Vries en Te Winkel (1863). Andere voorbeelden zijn ambitieus - ambitieuze, dubieus - dubieuze, malicieus -malicieuze, modieus - modieuze, nerveus - nerveuze, officieus - officieuze, pretentieus -pretentieuze, religieus - religieuze, serieus - serieuze, tendentieus - tendentieuze, vicieus - vicieuze.
Een uitzondering op deze regel vormt de verbogen vorm van exquis. Daar blijft de -s- behouden in de spelling: een exquise smaak.
Zie ook
Naslagwerken
ANS (1997), p. 401-403 of online via de E-ANS; Woordenlijst (2015)
