Vraag

Hoe markeer je het begin van een nieuw hoofdstuk of paragraaf?

Antwoord

Voor de nummering bestaan er twee basissystemen:

1. De hoofdstukken krijgen de cijfers 1 tot en met n; de paragrafen en eventuele subparagrafen krijgen diezelfde cijfers, gevolgd door een punt en een tweede of (bij een subparagraaf) derde cijfer enzovoort.

2. De hoofdstukken krijgen Romeinse cijfers (I tot en met n); de paragrafen krijgen Arabische cijfers; subparagrafen krijgen weer een andere aanduiding, bijvoorbeeld letters; enzovoort.

Toelichting

Systeem 1 leidt tot indelingen als de volgende:

1 Industrie

1.1 Het Luikse bekken

1.1.1 Steenkoolwinning

1.1.2 Staalindustrie

1.1.3 Glas- en porseleinindustrie

1.1.4 Overige industrie

1.2 Het Henegouwse bekken

….

….

2 Toerisme

De titels achter 1, 2 enzovoort zijn de namen van hoofdstukken; de titels achter 1.1, 1.2 enzovoort zijn de namen van paragrafen; de titels achter 1.1.1, 1.1.2, enzovoort zijn de namen van subparagrafen. In principe kun je deze verdeling zeer ver doorvoeren, maar het is aan te bevelen niet verder dan vier cijfers achter elkaar door te nummeren.

Systeem 2 zou kunnen leiden tot een verdeling als:

A Wallonië

I Industrie

1 Het Luikse bekken

a Steenkoolwinning

b Staalindustrie

c Glas- en porseleinindustrie

d Overige industrie

2 Het Henegouwse bekken

….

….

II Toerisme

….

….

B Vlaanderen

De titels achter A enzovoort zijn de namen van delen; de titels achter I, II enzovoort zijn de namen van hoofdstukken; de titels achter 1, 2 enzovoort zijn de namen van paragrafen; de titels achter a, b enzovoort zijn de namen van subparagrafen. Ook deze indeling kun je in principe zeer ver doorvoeren (met behulp van bijvoorbeeld cursieve en Griekse letters), maar een indeling in meer dan vier of vijf niveaus is niet aan te bevelen.

Bijzonderheid

Ook in de keuze van de lettertypen breng je de verschillen tussen hoofdstukken, paragrafen enzovoort tot uitdrukking. Voor hoofdstuktitels wordt gewoonlijk (klein) kapitaal gebruikt. Indien u ook nog ‘delen’ onderscheidt kunt u daarvoor kapitaal gebruiken met een groter lettertype. Paragraaftitels worden meestal niet in kapitaal gezet, maar wel vaak vet. Subparagraaftitels worden veelal in cursief weergegeven. Op dit gebied bestaan er tal van keuzemogelijkheden, maar altijd moet aan de typografie meteen te zien zijn welke indeling van een hogere orde is.

Zie ook

Paragraaf- en hoofdstukindeling
Romeinse cijfers: gebruik en notatie (algemeen)

Naslagwerken

Schrijfwijzer (1995), p. 216