Vraag

Wat is correct: kunststoffen kozijnen, kunststofkozijnen of kunststof kozijnen?

Antwoord

Alle drie de vormen zijn correct.

Toelichting

Kunststof kan een zelfstandig naamwoord (de kunststof) of een bijvoeglijk naamwoord zijn. Naast kunststof komt ook het bijvoeglijk naamwoord kunststoffen voor.

Het zelfstandig naamwoord kunststof wordt met een ander zelfstandig naamwoord gecombineerd tot een samenstelling: kunststofkozijnen, een kunststofbloem, kunststofmaterialen. De hoofdklemtoon ligt hier op kunststof.

Kunststof kan ook als stoffelijk bijvoeglijk naamwoord gebruikt worden, met als betekenis ‘gemaakt van kunststof’. Een bijvoeglijk naamwoord staat gewoonlijk los voor een zelfstandig naamwoord: witte kozijnen, lelijke kozijnen, en dus ook: kunststof kozijnen. Andere voorbeelden: een kunststof bloem, kunststof materialen. In woordgroepen met een bijvoeglijk naamwoord krijgen de beide woorden meestal een hoofdklemtoon.

Daarnaast komt het bijvoeglijk naamwoord kunststoffen voor. Combinaties met kunststoffen schrijven we ook los: kunststoffen kozijnen, een kunststoffen bloem.

De betekenis van kunststofkozijnen, kunststof kozijnen en kunststoffen kozijnen is hetzelfde; alle drie duiden ze ‘kozijnen vervaardigd uit kunststof’ aan. In de praktijk is de vorm kunststof kozijnen het gebruikelijkst.

In sommige combinaties heeft kunststof niet de betekenis ‘gemaakt van kunststof’; het kan dan alleen een zelfstandig naamwoord zijn. In combinatie met een ander zelfstandig naamwoord vormt het dan per definitie een samenstelling: kunststoffabriek (‘fabriek waar kunststof gemaakt wordt’), kunststofproductie (‘productie van kunststof’). Los schrijven (kunststof fabriek, kunststof productie) is niet juist.

Zie ook

Samenstelling en afleiding aaneen (Leidraad 6.2)
Woordgroep of samenstelling? (Leidraad 6.8)
Combinaties met een stofnaam (algemeen)

Benedictijner abdij / benedictijnerabdij / benedictijnenabdij
Chocolade letter / chocoladen letter / chocoladeletter
Nylon kousen / nylonkousen
Plastieken / plastic
Rubberen / rubber
Rubber boot / rubberboot
Siliconenbakvorm / silicone bakvorm / siliconen bakvorm

Naslagwerken

ANS: Stofadjectieven op -en; Grote Van Dale (2005); Taal-top-100 (2009), p. 59; Woordenlijst (2015)