Vraag

Wat is het meervoud van spel: spellen of spelen?

Antwoord

Spel wordt in het meervoud spellen als het woord als voorwerpsnaam gebruikt wordt of als het naar een partij van een spel verwijst; in de overige betekenissen is het meervoud spelen.

Toelichting

Het meervoud van spel is spellen als het gaat om de benodigdheden voor een spel (voorwerpsnaam):

(1) In die winkel verkopen ze veel gezelschapsspellen.

(2) Ik heb twee kaartspellen nodig om je die truc te kunnen tonen.

(3) Oma en opa hebben altijd een paar spellen in huis, voor de kleinkinderen.

Ook als het gaat om een partij van een bepaald spel, is spellen de meervoudsvorm:

(4) Na zes spellen schaak kon hij niet meer helder denken.

(5) Ik heb twee spellen domino van hem gewonnen.

Spel komt ook wel voor in de betekenis ‘plaats (kermistent) waar iets gespeeld wordt’. Ook dan is het meervoud spellen:

(6) Tijdens de kermis staat de markt vol spellen.

In de andere betekenissen heeft het woord spel de meervoudsvorm spelen. Vaak verwijst het dan naar het soort van spel:

(7) Hou je van gezelschapsspelen, of meer van balspelen?

(8) Het is nog niet zeker of ze deelneemt aan de Olympische Spelen.

(9) Abele spelen en sotternieën zijn Middelnederlandse toneelspelen uit de 14e eeuw.

(10) Hij is geweldig goed in het oplossen van denkspelen.

(11) Geef het volk brood en spelen.

In één context kunnen dus de twee meervoudsvormen naast elkaar voorkomen:

(12) Hou je van gezelschapsspelen? Nee, ik heb hier wel enkele spellen liggen, maar ik speel er eigenlijk nooit mee.

Het verkleinwoord van zowel spellen als spelen is spelletjes:

(13) Hou je van gezelschapsspelletjes? Nee, ik heb hier wel enkele spelletjes liggen, maar ik speel er eigenlijk nooit mee.

Bijzonderheid

In de betekenis ‘klein stuk speelgoed, waaraan men zeer gehecht is’ of ‘iets waarmee iemand zich vermaakt’ kan spel het verkleinwoord speeltje krijgen. De meervoudsvorm is dan speeltjes:

(14) Speeltjes voor honden zijn helemaal in.

(15) De voetbalclub was maar een van de speeltjes van de popster.

Zie ook

Handvaten / handvatten

Naslagwerken

Correct taalgebruik (2001), p. 227;Woordenboek correct taalgebruik (1996), p. 279;ANS (1997), p. 183-184 of online via de E-ANS online via de E-ANS; Woordenlijst (2005); Grote Van Dale (2005); Van Dale Hedendaags Nederlands (2002); Verschueren (1996); Koenen (1999);Kramers (2002)