Vraag

Is er een betekenisverschil tussen allicht en wellicht?

Antwoord

Ja. Allicht betekent volgens de naslagwerken dat iets ‘(vrijwel) zeker’, ‘vanzelfsprekend’ is, wellicht betekent dat iets ‘mogelijk’ is. In de praktijk worden allicht en wellicht nog in andere betekenissen gebruikt. Wellicht wordt in het hele taalgebied ook gebruikt om een waarschijnlijkheid uit te drukken. In België wordt ook allicht gebruikt in de betekenis ‘waarschijnlijk’.

Toelichting

Volgens de naslagwerken betekent allicht ‘natuurlijk, vanzelfsprekend, ongetwijfeld’, ‘(vrijwel) zeker’, en betekent wellicht ‘misschien, mogelijk, mogelijkerwijs’. Allicht geeft dus aan dat iets zo goed als zeker is, bij wellicht is er nog twijfel.

(1a) – ‘Zou je stoppen met werken als je een miljoen euro won?’ – ‘Ja, allicht’.

(2a) Ondernemen in tijden van overvloed is allicht eenvoudiger dan ondernemen in tijden van crisis.

(3a) Mensen die mij kennen zal het allicht niet verbazen dat ik graag naar romantische komedies kijk.

(4a) De falende hogesnelheidstrein zal wellicht maanden niet inzetbaar zijn.

(5a) Onderzoek heeft aangetoond dat Obama wellicht afstamt van een Nederlander, Vlaming of Franse hugenoot.

(6a) ‘We gaan uit van een moord, wellicht een roofmoord’, zei de woordvoerster van de politie vrijdagavond.

In de praktijk kan wellicht in het hele taalgebied ook in de betekenis ‘waarschijnlijk’ worden gebruikt. Wellicht drukt dus vaak minder onzekerheid uit dan misschien of mogelijk. De grens tussen ‘waarschijnlijkheid’ en ‘mogelijkheid’ is overigens in veel gevallen moeilijk te trekken. De betekenis moet dan blijken uit de context.

(7a) De volgende verkiezingen voor het Europees Parlement zullen wellicht plaatsvinden op donderdag 22 of zondag 25 mei. (‘waarschijnlijk’)

In België wordt allicht soms ook gebruikt als synoniem van wellicht (in de betekenis ‘waarschijnlijk’).

(7b) De volgende verkiezingen voor het Europees Parlement zullen allicht plaatsvinden op donderdag 22 of zondag 25 mei. (‘waarschijnlijk’, in België)

Alternatieven voor allicht en wellicht zijn bijvoorbeeld natuurlijk, vanzelfsprekend, (vrijwel) zeker, uiteraard, ongetwijfeld, waarschijnlijk, misschien en  mogelijk. Die synoniemen kunnen verwarring helpen voorkomen over welke betekenis bedoeld is.

(1b) – ‘Zou je stoppen met werken als je een miljoen euro won?’ – ‘Ja, vanzelfsprekend‘.

(2b) Ondernemen in tijden van overvloed is ongetwijfeld eenvoudiger dan ondernemen in tijden van crisis.

(3b) Mensen die mij kennen zal het natuurlijk niet verbazen dat ik graag naar romantische komedies kijk.

(4b) De falende hogesnelheidstrein zal misschien maanden niet inzetbaar zijn.

(5b) Onderzoek heeft aangetoond dat Obama mogelijk afstamt van een Nederlander, Vlaming of Franse hugenoot.

(6b) ‘We gaan uit van een moord, waarschijnlijk een roofmoord’, zei de woordvoerster van de politie vrijdagavond.

(7c) De volgende verkiezingen voor het Europees Parlement zullen waarschijnlijk plaatsvinden op donderdag 22 of zondag 25 mei.

Zie ook

Desgevallend / indien nodig
Zeker en vast / vast en zeker

Naslagwerken

Grote Van Dale (2005); Van Dale Hedendaags Nederlands (2006); Koenen (2006); Woordenboek Correct Taalgebruik (2004), p. 16; Taalwijzer (2000), p. 41; Stijlboek VRT (2003), p. 26, 269; Vlaams-Nederlands woordenboek (2003); Het Witte Woordenboek Nederlands (2007); Prisma Handwoordenboek Nederlands (2009)