Vraag

Wat is correct: de afdeling waar hij toegang toe had of de afdeling waar hij toegang tot had?

Antwoord

Correct is: de afdeling waar hij toegang toe had.

Toelichting

Combinaties met een voorzetsel (op het veld, over het huis) kunnen vervangen worden door een voornaamwoordelijk bijwoord. Het voornaamwoordelijk bijwoord bestaat dan meestal uit een bijwoord en een voorzetselbijwoord (erop, daarover, erbij, hiervoor) en correspondeert met het voorzetsel uit de combinatie en een voornaamwoord (op hem, over dat, bij haar, voor dit). Een voornaamwoordelijk bijwoord heeft een verwijzende functie.

(1a) De parachutist sprong op het veld.

(1b) Hij sprong erop.

(2a) Ze is weer over het huis aan het praten.

(2b) Ze is erover aan het praten.

(3a) Hij mag niet oordelen over die fout.

(3b) Hij mag daar niet over oordelen.

De voorzetsels tot en met veranderen van vorm bij de omzetting in voornaamwoordelijke bijwoorden. Het voorzetsel tot verschijnt dan in de vorm toe. Met verschijnt in de vorm mee.

(4a) Gino heeft toegang tot de databank.

(4b) Is dat de databank waar Gino toegang toe had?

(5a) Tot wat dat toch allemaal kan leiden.

(5b) Waar dat toch allemaal toe kan leiden.

(6a) Ik kan niks aanvangen met het probleem.

(6b) Daar kan ik niks mee aanvangen.

(7a) U spreekt met Dorien.

(7b) Daar spreekt u mee.

Zie ook

Aaneenschrijven van combinaties met er, daar, hier en waar (algemeen)

Er … op / erop

Naslagwerken

ANS (1997), p. 492 of online via de E-ANS online via de E-ANS; Taalboek Nederlands (2003), p. 201-203