Vraag

Wat is correct: onderwijskundige of onderwijsdeskundige?

Antwoord

Beide woorden zijn correct, maar er bestaat een subtiel betekenisverschil. Een onderwijskundige heeft onderwijskunde gestudeerd; een onderwijsdeskundige is een expert op onderwijsgebied, die hier niet per se voor gestudeerd heeft.

Toelichting

Woordvormen die eindigen op -kundige, zoals onderwijskundige, zijn in principe afgeleid van een woord op -kunde. Ze geven aan dat iemand in een bepaald vak of een bepaalde wetenschap geschoold is: een onderwijskundige heeft de opleiding onderwijskunde gedaan, een taalkundige is iemand die is afgestudeerd op het gebied van de taalkunde, een verpleegkundige heeft verpleegkunde gestudeerd enzovoort.

Onderwijsdeskundige is een samenstelling die bestaat uit de zelfstandige naamwoorden onderwijs en deskundige. Het woord deskundige betekent ‘expert, kenner’; een onderwijsdeskundige is dus iemand die expert is op het gebied van onderwijs. Het verschil met een onderwijskundige is dat een onderwijsdeskundige niet per se geschoold hoeft te zijn in dit vakgebied: ook iemand die op een andere wijze veel heeft geleerd over het onderwijs, kan een onderwijsdeskundige worden genoemd. Vergelijk ook: Midden-Oostendeskundige, malariadeskundige, voetbaldeskundige en taaldeskundige.

Kortom: samenstellingen met deskundige hebben een bredere betekenis dan de woorden op -kundige, omdat ze op zowel kenners binnen als buiten het vakgebied kunnen slaan.

Soms komen beide vormen naast elkaar voor, zoals onderwijskundige naast onderwijsdeskundige, en milieukundige naast milieudeskundige. Steeds geldt het genoemde betekenisverschil.

(1) Nu Tineke officieel is afgestudeerd, mag ze zich onderwijskundige noemen.

(2) Peter geeft al 25 jaar les op zeer diverse scholen, en kan dus wel een onderwijsdeskundige worden genoemd.

(3) Na zijn studie milieukunde ging hij als milieukundige aan de slag bij de overheid.

(4) Omdat die journalist de ontwikkelingen op het gebied van milieu de laatste jaren erg goed heeft gevolgd voor zijn artikelen, staat hij binnen de redactie bekend als milieudeskundige.

Bronnen

Onze Taal (2007). Vraag en antwoord. Onze Taal, 76, nr. 9, 227.

Naslagwerken

Woordenlijst (2005); Grote Van Dale (2005); Schrijfwijzer (2012), p. 426