Vraag

Ligt de klemtoon in het woord normaliter op de tweede of op de derde lettergreep van achteren geteld, dus op de i of op de a?

Antwoord

Hoewel de uitspraak met de klemtoon op de i in de praktijk zeer veel voorkomt, hoort de klemtoon op de a te vallen.

Toelichting

Woorden als normaliter zijn opgebouwd uit een stam en het Latijnse achtervoegsel -iter, dat aangeeft dat we hier met een bijwoord te doen hebben en niet met een bijvoeglijk naamwoord. Dat achtervoegsel is onbeklemtoond. De klemtoon blijft liggen op een lettergreep in de stam van het woord. Met het woord liter heeft normaliter dus niets te maken.

De betekenis van normaliter is ‘volgens de norm’ (naar het Latijnse norma). Minder letterlijk kan het woord ook ‘normaal gesproken’ of ‘meestal’ betekenen. In tegenstelling tot andere woorden op -iter (idealiter, realiter en dergelijke), die zonder uitzondering zeer formeel zijn, is normaliter een tamelijk gangbaar woord, dat dus ook wordt gebruikt door mensen die geen Latijn kennen. Waarschijnlijk is mede daardoor de uitspraak met de foute klemtoon op de i tamelijk gangbaar.

De letter e in de laatste lettergreep wordt meestal uitgesproken als [e], zoals in bed.

Zie ook

Weergave van uitspraak

Autopsie (uitspraak)
Dementie (uitspraak)
Idealiter (uitspraak)
Notulen (uitspraak)

Naslagwerken

Grote Van Dale (2005); Koenen (2006); Verschueren (1996); Groot uitspraakwoordenboek (1974), p. 298; Uitspraakwoordenboek (2000), p. 487; Stijlboek VRT (2003)