Vraag

Is het gebruik van bijvoeglijke naamwoorden als verzekeringsmatig en softwarematig correct?

Antwoord

Ja. Het is mogelijk om nieuwe combinaties te vormen met het achtervoegsel -matig. De betekenis is ‘op grond van, met het oog op, in verband met wat in het eerste deel van het woord genoemd wordt’. Om al te gekunstelde combinaties te vermijden, kan soms beter een omschrijving worden gekozen.

Toelichting

De betekenis van bijvoeglijke naamwoorden op -matig is ‘overeenkomstig met wat in het eerste deel van het woord genoemd wordt’ of ‘op grond daarvan, met het oog daarop, in verband daarmee’. Een routinematige handeling bijvoorbeeld is een handeling op grond van routine. Een trendmatige verandering is een verandering die zich voltrekt op de wijze van een trend. Zulke bijvoeglijke naamwoorden kunnen soms ook als bijwoord gebruikt worden, bijvoorbeeld: iets routinematig afhandelen.

Een groot aantal woorden op -matig is ingeburgerd, bijvoorbeeld: bedrijfsmatig, begripsmatig, beheersmatig, beleidsmatig, beroepsmatig, cijfermatig, dwangmatig, fabrieksmatig, getalsmatig, instinctmatig, gevoelsmatig, routinematig. Veel van dergelijke ingeburgerde woorden zijn opgenomen in woordenboeken.

(1) Van analisten wordt zowel een zeer goed cijfermatig inzicht als analytisch denkvermogen verwacht.

(2) Dwangmatig gamen leidt geregeld tot sociaal isolement.

Andere combinaties met -matig hebben meer een ad-hockarakter. Wie zulke woorden onnodig, te gekunsteld, lachwekkend of vaag vindt, kan beter omschrijvingen gebruiken.

(3a) Na enkele softwarematige aanpassingen werken de pc’s weer naar behoren.

(3b) Na enkele aanpassingen van de software werken de pc’s weer naar behoren.

(4a) Kinderen die voedselmatig worden mishandeld, moeten hulp krijgen.

(4b) Kinderen die thuis weinig te eten krijgen / alleen ongezonde voeding krijgen, moeten hulp krijgen.

(5a) Veel vaders vinden het moeilijk om te verzinnen wat ze babymatig moeten doen.

(5b) Veel vaders vinden het moeilijk om te verzinnen waar hun baby behoefte aan heeft / hoe ze hun baby moeten verzorgen.

Zie ook

-technisch
-vrij

Naslagwerken

Grote Van Dale (2015); Van Dale Hedendaags Nederlands (2006); ANS: De achtervoegsels -matig en -haftig