Vraag

Bezwijk je aan of onder iets?

Antwoord

Beide combinaties zijn mogelijk, het hangt er maar van af wat je wilt zeggen: bezwijken onder iets betekent ‘de last van iets niet meer kunnen dragen’, bezwijken aan een ziekte betekent ‘sterven als gevolg van een ziekte’.

Toelichting

De combinatie bezwijken onder heeft de betekenissen ‘niet meer bestand zijn tegen, breken, barsten, niet langer kunnen dragen’. Meestal volgt na het voorzetsel een zelfstandig naamwoord dat een fysieke last of druk weergeeft, zoals in de volgende voorbeelden:

(1) De vloer bezweek onder de last.

(2) Het dak bezweek onder een dik pak sneeuw.

Na bezwijken aan volgt meestal een ziekte of de naam van een ziekte. Bezwijken betekent dan ‘sterven’. In dat geval kunnen alleen mensen of dieren of een groep mensen of dieren onderwerp zijn van bezwijken.

(3) Ze bezweek aan een slepende ziekte.

(4) De helft van de bevolking bezweek aan de pest.

Bijzonderheid

Bezwijken kan ook nog worden gecombineerd met de voorzetsels voor en van. Met voor betekent bezwijken dan ’toegeven aan, niet meer bestand zijn tegen’, en er volgt meestal een niet-stoffelijke zaak die de oorzaak is van het bezwijken. Met van betekent bezwijken ‘onwel worden’. Na van volgt de oorzaak, die meestal een aanvoelen van de persoon in kwestie is. In de regel is ook hier een levend wezen of een groep levende wezens het onderwerp.

(5) De poes bezweek voor de verleiding van het bakje kattenvoer.

(6) De sjeik bezweek haast van de dorst en de hitte.

Zie ook

Gespaard blijven voor / van
Slagen in / voor

Naslagwerken

Grote Van Dale (2005); Prisma Voorzetsels (2005), p. 46; Van Dale Hedendaags Nederlands (1996); Verschueren (1996); Grote Koenen (1986)