Vraag

Is appelsien een correct woord?

Antwoord

Het is onduidelijk of appelsien tot de standaardtaal in België kan worden gerekend. Standaardtaal in het hele taalgebied is sinaasappel.

Toelichting

Appelsien wordt in België vaak gebruikt voor een sinaasappel, vooral in gesproken taal en informele geschreven taal. Toch is er een niet te verwaarlozen groep taalgebruikers die het woord in die betekenis afkeurt. Het is daarom vooralsnog niet duidelijk of appelsien in die betekenis tot de standaardtaal kan worden gerekend in België. In de standaardtaal in het hele taalgebied gebruikt men sinaasappel.

(1a) Voor die cocktail zijn twee appelsienen, een wortel en een stukje gember nodig. (in België, status onduidelijk)

(1b) Voor die cocktail zijn twee sinaasappels, een wortel en een stukje gember nodig.

Hetzelfde geldt voor appelsiensap, daarvan is ook onduidelijk of het tot de standaardtaal in België behoort. Standaardtaal in het hele taalgebied is sinaasappelsap. In Nederland wordt ook jus d’orange gebruikt, in informele taal kortweg jus of justje. Deze woorden zijn standaardtaal in Nederland.

(2a) Versgeperst appelsiensap is minder gezond dan men zou denken. (in België, status onduidelijk)

(2b) Versgeperste jus d’orange is minder gezond dan men zou denken. [standaardtaal in Nederland]

(2c) Versgeperste jus is minder gezond dan men zou denken. [standaardtaal in Nederland] (informeel)

(2d) Versgeperst sinaasappelsap is minder gezond dan men zou denken.

Bijzonderheid

De woorden fruitsap, vruchtensap en sap(je) zijn standaardtaal in het hele taalgebied. Fruitsap is gebruikelijker in België, vruchtensap en sap(je) in Nederland. Deze woorden worden gebruikt als overkoepelend woord voor verschillende soorten sap (appelsap, sinaasappelsap, druivensap enzovoort). In België wordt fruitsap ook vaak gebruikt als men het specifiek over sinaasappelsap heeft.

(3a) Veenbessensap is mijn favoriete fruitsap.

(3b) Veenbessensap is mijn favoriete vruchtensap.

(3c) Veenbessensap is mijn favoriete sap.

(4) Op recepties krijg je meestal een glaasje wijn of fruitsap aangeboden.

Naslagwerken

Grote Van Dale (2015); Van Dale Hedendaags Nederlands (2008); Woordenboek Correct Taalgebruik (2004), p. 18, 87; Prisma Handwoordenboek Nederlands (2014); Typisch Vlaams (2015)