Vraag

Is het een antwoordapparaat beluisteren of een antwoordapparaat afluisteren?

Antwoord

Standaardtaal in het hele taalgebied is een antwoordapparaat beluisteren. Standaardtaal in Nederland is een antwoordapparaat afluisteren. Standaardtaal in het hele taalgebied is verder luisteren naar het antwoordapparaat, zoals luisteren naar de radio.

Toelichting

Afluisteren betekent in de eerste plaats ‘heimelijk beluisteren’. Dat is de enige betekenis die in de woordenboeken bij dat werkwoord is opgenomen.

Afluisteren in een antwoordapparaat afluisteren is gevormd naar analogie van werkwoorden als afbreien, afkijken enzovoort. Af heeft in deze werkwoorden de betekenis ’tot het einde toe’ (bijvoorbeeld in: een trui afbreien, een film afkijken). Een antwoordapparaat afluisteren betekent dan ook ‘de boodschappen op het antwoordapparaat tot het einde toe beluisteren’. In deze betekenis is afluisteren vrijwel alleen in Nederland bekend. Het behoort daar tot de standaardtaal.

(1) Toen ik mijn antwoordapparaat afluisterde kreeg ik het blijde nieuws te horen. [standaardtaal in Nederland]

Standaardtaal in het hele taalgebied is (iets) beluisteren (‘luisteren naar (iets)’). Beluisteren wordt gewoonlijk gecombineerd met zelfstandige naamwoorden als een cd, een programma, een concert, enzovoort, niet met een zelfstandig naamwoord dat een toestel noemt, zoals de cd-speler of de radio. Toch is een antwoordapparaat beluisteren niet ongewoon in de betekenis ‘(een selectie van) de ingesproken boodschappen beluisteren’.

(2) Elke avond beluistert de dichter voor het slapengaan even zijn antwoordapparaat.

Gebruikelijk(er) is daarnaast in de standaardtaal in het hele taalgebied luisteren naar.

(3) Toen Lucas naar zijn antwoordapparaat luisterde, bleek hij vijf boodschappen te hebben van zijn vrienden Marcus en Mattheus.

Zie ook

Abonnement afsluiten / nemen
Inspreken in / op het antwoordapparaat
Verbreken / breken (een record -)

Naslagwerken

Morfologisch Handboek (1993), p. 115-117.; Grote Van Dale (2005); Van Dale Hedendaags Nederlands (2006); Verschueren (1996); Koenen (2006); Kramers (2000); ANS: Het voorvoegsel be- en Samenkoppelingen met af.