Vraag

Zijn doorgaan, plaatsvinden, plaatshebben en plaatsgrijpen synoniemen? Zeggen we dat een vergadering doorgaat, plaatsvindt, plaatsheeft of plaatsgrijpt?

Antwoord

Doorgaan, plaatsvinden, plaatshebben en plaatsgrijpen zijn in de standaardtaal verwant maar niet synoniem. Als er in de context sprake is van moeilijkheden, bezwaren of uitstel, kan in de standaardtaal doorgaan in plaats van plaatsvinden of plaatshebben gebruikt worden. Plaatsgrijpen is alleen gebruikelijk als iets plotseling, onverwachts of met grote gevolgen gebeurt.

Toelichting

Doorgaan kunnen we in de standaardtaal gebruiken in de betekenis ‘plaatsvinden in weerwil van moeilijkheden, bezwaren of uitstel’.

(1) Hoewel de voorzitter ziek is, gaat de vergadering toch door.

(2) Ondanks de vertraging kon het overleg nog doorgaan.

Heel vaak wordt doorgaan in negatieve zinnen gebruikt, als iets niet gebeurt.

(3) Bij slecht weer gaat de wandeltocht niet door.

(4) Door de staking kon het bedrijfsfeest niet doorgaan.

In België wordt doorgaan ook vaak gebruikt in contexten waarin er geen sprake is van moeilijkheden, bezwaren of uitstel. In die context is het geen standaardtaal.

(5) De vergadering gaat door op 2 december. (in België, geen standaardtaal)

Standaardtaal in het hele taalgebied is in zulke gevallen plaatsvinden of plaatshebben.

(6) De vergadering heeft plaats / vindt plaats op 2 december.

Af en toe wordt in de standaardtaal ook plaatsgrijpen gebruikt. Daarmee wordt duidelijk gemaakt dat iets plotseling, onverwachts of met grote gevolgen gebeurt.

(7) Er zullen nog grote veranderingen plaatsgrijpen.

Bijzonderheid

Doorgaan kan in de standaardtaal ook worden gebruikt om aan te duiden dat iets zijn gang voortzet of verdergaat, dat iemand voortgaat met een bepaalde handeling of dat iets voortduurt.

(8) Deze trein gaat door naar Amsterdam.

(9) De onderhandelingen gaan de hele nacht door.

(10) De minister gaat door met zijn hervorming van de overheidsinstellingen.

(11) Dit werk gaat altijd maar door.

Zie ook

Verderdoen / voortdoen / doorgaan

Naslagwerken

Grote Van Dale (2005); Van Dale Hedendaags Nederlands (2006); Verschueren (1996); Koenen (2006); Kramers (2000); Correct Taalgebruik (2006), p. 64, 199; Woordenboek correct taalgebruik (2004), p. 68, 212; Taalwijzer (1998), p. 107; Stijlboek VRT (2003), p. 74, 191; Vlaams-Nederlands woordenboek (2003)