Afkortingen hebben het voordeel dat ze kernachtig zijn. Ze kunnen kort en precies verwijzen naar een bepaald woord, een bepaalde naam of term. Voor niet-ingewijden kunnen afkortingen echter ondoorzichtig zijn. Daarom is het aan te bevelen zuinig en efficiënt om te springen met bestaande afkortingen. Hieronder vindt u enkele tips voor een goed gebruik.

Afkortingen, symbolen, letterwoorden, initiaalwoorden, verkortingen (Leidraad 17)
Afkortingen: spelling (algemeen)

Gewone woorden

In de Woordenlijst worden redactionele afkortingen voor gewone woorden echte afkortingen genoemd. Houd bij het gebruik van zulke afkortingen rekening met de volgende adviezen.

– Schrijf de afkortingen zo veel mogelijk voluit. Als u veel afkortingen gebruikt, maakt u uw tekst minder toegankelijk voor de lezer.

– Gebruik alleen de algemeen gangbare afkortingen zoals die in de meeste woordenboeken staan. Verzin geen nieuwe afkortingen.

– Vermijd vooral afkortingen waarvoor u voluit weinig of geen extra lettertekens nodig hebt. Voorbeelden: de heer in plaats van dhr., uur in plaats van u. Vervang afkortingen van voorzetseluitdrukkingen zo veel mogelijk door één woord. Voorbeelden: door in plaats van d.m.v. (door middel van), over in plaats van m.b.t. (met betrekking tot).

– Schrijf een punt aan het eind van elk afgekort woord en gebruik geen hoofdletters. Voorbeelden: e.d., bv. of bijv., m.a.w., ca., cf., nl. Soms krijgt een afkorting van één woord nog een tweede punt. Voorbeelden: a.s., z.o.z. Bij afkortingen van vreemde origine komen soms nog hoofdletters voor, bijvoorbeeld: A.D., PS. Kijk bij twijfel over de spelling in een woordenboek.

Afkortingen (Leidraad 17.1)

Afkortingen van de dagen van de week
Afkortingen van de namen van de maanden
Ad. / ad
J.l./ jl.
SJ /S.J. / sj / s.j.
v.C. / v.Chr.

Eenheden en grootheden

Houd bij het gebruik van symbolen voor wetenschappelijke en technische eenheden en grootheden rekening met de volgende adviezen.

– Gebruik alleen de officiële, internationaal genormeerde symbolen. U kunt die vinden in de normen van de organisaties voor normalisatie (ISO voor internationale normen, NEN voor Nederlandse normen en NBN voor Belgische normen).

– Schrijf geen punt aan het eind van een symbool. Het gebruik van hoofdletters is afhankelijk van het type symbool. Symbolen van eenheden worden in romein gezet, symbolen van grootheden staan cursief: kg, J, m(meter), m (massa), MHz, f, h, a, A,C, kWh, EUR. Kijk bij twijfel over de spelling in een woordenboek.

– Als een symbool niet algemeen bekend is bij uw doelgroep, definieer het dan als u het de eerste keer gebruikt.

– Voeg bij publicaties van enige omvang een verklarende lijst toe met alle symbolen die u in uw tekst gebruikt.

Symbolen (Leidraad 17.2)
Symbolen voor grootheden en eenheden (algemeen)

100 k / 100k / 100 K / 100K
8h30 / 8u.30 / 8.30 u. / 8.30 uur
Cm / cm, kg. / kg
Euro / EUR / euroteken
Euro: valutateken voor of achter het bedrag?

Officiële benamingen en vaktermen

Officiële benamingen van instellingen en instanties en vaktermen worden afgekort door initiaalwoorden en letterwoorden. Houd bij het gebruik van zulke afkortingen rekening met de volgende adviezen.

– Gebruik in officiële documenten alleen afkortingen die officieel (in wetteksten, contracten, oprichtingsakten enzovoort) zijn vastgelegd. Als er geen officiële afkorting of geen officiële korte naam bestaat, gebruik dan altijd de volledige naam.

– Spel een afkorting zoals in de officiële documenten. Richtlijnen hierover zijn meestal opgenomen in de huisstijlvoorschriften van een organisatie. Bij onduidelijkheid kunt u contact opnemen met de organisatie zelf.

– Vermeld altijd de volledige naam als u bij uw doelgroep een niet algemeen bekende afkorting introduceert. Vermeld eerst de volledige naam en daarna de afkorting. Voorbeelden: de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening (de VMW); de Nederlandse Aardoliemaatschappij, met als afkorting NAM.

– Gebruik eventueel een verkorte naam in plaats van een afkorting. Verkorte namen zijn vooral nuttig als anders frequent lange afkortingen met letteruitspraak gebruikt moeten worden. Bijvoorbeeld: de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde (KANTL), verder in deze tekst de Academie genoemd. Introduceer de verkorte naam altijd samen met de volledige naam en eventueel met de afkorting.

– Voeg bij documenten van enige omvang een verklarende lijst toe met alle afkortingen en alle verkorte namen die u voor officiële benamingen en vaktermen gebruikt.

Initiaalwoorden en letterwoorden (Leidraad 17.3)
Officiële benamingen, vaktermen en afkortingen: invoering en samenstelling (algemeen)

AIO / A.I.O. / a.i.o. / aio
Cao’en / cao’s
Vwo’er – havoër

Naslagwerken

Schrijfwijzer (2005), p. 92-93; p. 274-276, p. 375-376; Taalbaak, 102; Taalboek Nederlands (2003), p. 386-387, p.410, p. 411; Taalwijzer voor de overheid(2000), p. 47-56; Vraagbaak Nederlands (2005), p. 64-74; Woordwijzer (1998), p. 54-66; Woordenlijst (2015)