Vraag

Spreek je de laatste n van een woord uit, bijvoorbeeld van openen, komen, deuren, vrouwen en tegen?

Antwoord

De laatste n van een woord hoeft niet uitgesproken te worden als die volgt op een onbeklemtoonde e (sjwa): [openə], [komə], [deurə], [tegə] enzovoort. Onder invloed van de spelling bestaat soms de neiging om elke slot-n uit te spreken, maar dat klinkt onnatuurlijk nadrukkelijk.

Als het volgende woord met een klinker begint, wordt de n vaak wel uitgesproken: ‘We openen een fles.’ In de ik-vorm van een werkwoord op -enen, is dat altijd het geval: ‘Ik open de fles.’

Toelichting

In het Nederlands wordt de slot-n van werkwoorden, meervouden en andere woorden vaak niet uitgesproken. Dat is het geval als voor de n een toonloze e (sjwa) klinkt, dat wil zeggen, een e-klank zoals in het lidwoord de. Openen klinkt dus als [openə], komen als [komə], deuren als [deurə], tegen als [tegə] en jongen als [jongə].

Als het woord erna met een klinker begint, wordt de n meestal wél uitgesproken: We openen een fles ([Wə opənən ən fles]), ‘Ze liep tegen een muur aan’ ([ze liep tegən ən muur aan]).

Als de stam van een werkwoord eindigt op -en wordt de slot-n in de eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd altijd uitgesproken: ik teken klinkt als [tekən] en ik open als [opən].

Bij enkele zelfstandige naamwoorden is er ook een tendens om altijd de eind-n uit te spreken: bij heiden, christen, diaken en deken (‘hoofd van een decenaat’).

Er zijn sprekers die bij het voorlezen van teksten – onder invloed van de spelling – de neiging hebben om elke slot-n uit te spreken. Dat klinkt nogal nadrukkelijk en onnatuurlijk.

Bijzonderheid

In bepaalde delen van België en Nederland wordt niet de slot-n van werkwoorden en meervouden weggelaten, maar juist de toonloze e. Openen klinkt als [open-n], komen als [koom-n] of [koom-m], deuren als [deurn] en vrouwen als [vrouwn]. Die uitspraak is geen standaardtaal.

Zie ook

Weergave van uitspraak (algemeen)

Bronnen

Timmermans, Bernadette (2013). Klink Klaar. Uitspraak- en intonatiegids voor het Nederlands. Davidsfonds Uitgeverij.

Naslagwerken

ANS (1997), p. 63 of of online via de E-ANS; Uitspraakwoordenboek (2000), p. 31-32; ABN-uitspraakgids (1998), p. XIV-XV; Groot uitspraakwoordenboek (1974), p. XIX-XX