Vraag

Is de zin We zijn weer met onze auto in panne gevallen correct?

Antwoord

In panne vallen is een combinatie die in België vooral in spreektaal en informele schrijftaal voorkomt. Het is vooralsnog onduidelijk of we in panne vallen tot de standaardtaal in België kunnen rekenen. Standaardtaal in het hele taalgebied is bijvoorbeeld (motor)pech krijgen.

Toelichting

Panne betekent ‘pech met een voertuig, motorpech’ of ‘pech, storing aan een toestel’. Het woord wordt vaker in België dan in Nederland gebruikt, maar in de betekenis ‘pech met een voertuig, motorpech’ komt het ook wel in Nederland voor. Panne in de betekenis ‘pech met een voertuig’ kan tot de standaardtaal in het hele taalgebied gerekend worden. In Nederland heeft het woord panne een wat informele en ouderwetse bijklank.

(1) Na een helse busrit van 14 uur kregen we ook nog eens panne.

Om uit te drukken dat een voertuig motorpech heeft, kan men in de standaardtaal in het hele taalgebied bijvoorbeeld de volgende uitdrukkingen gebruiken: defect raken, (motor)pech krijgen, panne hebben, panne krijgen, met panne (komen te) staan.

(2a) Veertig reizigers hebben twee uur vastgezeten in de trein nadat die defect was geraakt.

(3a) Uit een enquête blijkt dat een op de vijf bestuurders geen idee heeft waar hij is wanneer hij pech krijgt met zijn auto.

(4a) Die grijze auto die met panne bij de afrit staat, zal weggetakeld worden.

(5a) Neem voldoende benzine mee voor het geval dat de jeep panne heeft in de woestijn.

In België worden – vooral in spreektaal en informele schrijftaal – ook geregeld de combinaties in panne vallen en in panne staan gebruikt, ook door standaardtaalsprekers. Toch is er een niet te verwaarlozen groep taalgebruikers die deze combinaties afkeurt. Het is daarom vooralsnog niet duidelijk of in panne vallen en in panne staan tot de standaardtaal in België gerekend kunnen worden.

(2b) Veertig reizigers hebben twee uur in de trein vastgezeten nadat die in panne was gevallen. (in België, status onduidelijk)

(3b) Uit een enquête blijkt dat een op de vijf bestuurders geen idee heeft waar hij is wanneer hij in panne valt met zijn auto. (in België, status onduidelijk)

(4b) Die grijze auto die in panne staat bij de afrit, zal weggetakeld worden. (in België, status onduidelijk)

(5b) Neem voldoende benzine mee voor het geval dat de jeep in panne staat in de woestijn. (in België, status onduidelijk)

Het gebruik van het woord panne voor een (technische) storing aan bijvoorbeeld een toestel, machine of (computer)systeem is standaardtaal in België, bijvoorbeeld in combinaties als technische panne, een stroompanne of een elektriciteitspanne. Standaardtaal in het hele taalgebied is bijvoorbeeld storing of defect.

(6a) De onlinetoepassing voor belastingaangiftes heeft gisteren vijf uur lang stilgelegen door een panne. [standaardtaal in België]

(6b) De onlinetoepassing voor belastingaangiftes heeft gisteren vijf uur lang stilgelegen door een storing.

(7a) Na een panne van vier dagen hebben de specialisten de centrale computerserver weer aan de praat gekregen. [standaardtaal in België]

(7b) Na een defect van vier dagen hebben de specialisten de centrale computerserver weer aan de praat gekregen.

(8) Duizenden inwoners zaten na de elektriciteitspanne zonder stroom. [standaardtaal in België]

(9) De blikseminslag leidde tot een stroompanne. [standaardtaal in België]

Zie ook

Depannage / pechverhelping / pechhulp

Naslagwerken

Grote Van Dale (2005); Van Dale Hedendaags Nederlands (2006); Verschueren (1996) ; Koenen (2006); Woordenboek Correct Taalgebruik (2004), p. 204; Correct Taalgebruik (2006), p. 193; Taalwijzer (2000), p. 256; Stijlboek VRT (2003), p. 187; Vlaams-Nederlands woordenboek (2003); Het Witte Woordenboek Nederlands (2007); Prisma Handwoordenboek Nederlands (2009)