Vraag

In welke gevallen kun je gebruikmaken van het teken / (de schuine streep)?

Antwoord

De schuine streep wordt meestal gebruikt om een keuzemogelijkheid aan te geven. Daarnaast komt de schuine streep voor in breuken en in sommige afkortingen. Ook heeft het teken enkele specifieke toepassingen, zoals het gebruik in internetadressen.

Toelichting

De schuine streep wordt traditioneel Duitse komma genoemd; ook de benaming slash komt voor. Voor en na een schuine streep wordt over het algemeen geen spatie gezet, maar in lange of ingewikkelde combinaties komt het de leesbaarheid ten goede als er wél spaties voor en na de schuine streep worden geplaatst.

De schuine streep komt in lopende tekst niet veel voor. Omdat het een opvallend leesteken is, is het aan te bevelen de schuine streep in lopende tekst alleen te gebruiken in specifieke toepassingen (bijvoorbeeld in de combinatie en/of). Een extra reden om de schuine streep in lopende tekst niet te gebruiken, is dat het teken soms tot interpretatieproblemen leidt. Zo is in de volgende zin niet duidelijk of de woordkeus populair of te populair is: ‘De woordkeus is te prettig/populair.’

De schuine streep heeft de onderstaande acht toepassingen.

1. De schuine streep wordt gebruikt om een keuzemogelijkheid aan te geven. Voorbeelden:

m/v

gehuwd/ongehuwd

Frans/Duits/Engels

hij/zij

10.000.000 / 10 000 000

Soms wordt de schuine streep wel gebruikt in de aanhef van een brief, als het geslacht van de geadresseerde niet bekend is:

Geachte heer/mevrouw,

2. De schuine streep wordt gebruikt om breuken te noteren:

1/5

3/4

1823/8

Ook in combinaties die een procentuele verdeling weergeven, wordt de Duitse komma gebruikt:

50/50-verhouding

60/40-verdeling

80/20-verdeelsleutel

3. De schuine streep wordt toegepast in enkele vaste afkortingen:

p/a (per adres)

t/m (tot en met)

a/d (aan de, aan den: Alphen a/d Rijn)

p/o (per order)

4. In andere afkortingen heeft de schuine streep de betekenis ‘per’:

km/u (kilometer per uur)

g/cm³ (gram per kubieke centimeter)

5. De schuine streep wordt gebruikt in de notatie van internetadressen (en wordt in die context vrijwel altijd slash genoemd). Bijvoorbeeld:

http://www.taalunie.org/

Dit teken moet niet verward worden met de backslash (het teken \). De backslash wordt in bestandsaanduidingen in MS-DOS en Windows-systemen gebruikt. Bijvoorbeeld:

C:\Mijn documentenapport.doc

6. De schuine streep komt voor wanneer een gedicht in prozavorm wordt afgedrukt, om de oorspronkelijke regeleinden aan te geven: Ik ging naar Bommel om de brug te zien./Ik zag de nieuwe brug. Twee overzijden/die elkaar vroeger schenen te vermijden,/worden weer buren. […]

7. In de taalkunde wordt de schuine streep gebruikt om een foneem (de kleinste klankeenheid met betekenisonderscheidende functie) weer te geven: de /k/ en /d/ zijn in het Nederlands fonemen.

8. De schuine streep wordt soms op briefpapier en dergelijke toegepast om de verschillende adresgegevens te scheiden:

Janshof 12 / 2300 AB Utrecht

In dit geval wordt meestal een spatie voor en na de streep gezet.

Zie ook

Wel of geen spaties voor en na leestekens en symbolen (algemeen)

Naslagwerken

Alles over leestekens (1997), p. 101-103;Schrijfwijzer (2002), p. 207; Taalbaak, Digitaalbaak (onder ‘Hoe noem je een &’).; Handboek Verzorgd Nederlands (1996), p. 150;NBN Z 01-002 (2002)