Vraag

Komt er een komma voor en na de beknopte bijzin in: Producten(,) gemaakt door locals(,) zijn vaak populair bij toeristen?

Antwoord

In deze zin hoort er geen komma te staan na producten, omdat de beknopte bijzin (gemaakt door locals) de betekenis van het antecedent specificeert (‘beperkt’). Na locals kan een komma gezet worden, maar die is niet verplicht.

Toelichting

In Producten gemaakt door locals(,) zijn vaak populair bij toeristen is gemaakt door locals een bijvoeglijke beknopte bijzin, die bij het zelfstandig naamwoord producten hoort.

Bijvoeglijke beknopte bijzinnen die de betekenis van het zelfstandig naamwoord nader specificeren, zijn beperkende beknopte bijzinnen. Bij zulke beknopte bijzinnen kan er alleen na de bijzin een komma staan; verplicht is die komma niet.

(1a) Producten gemaakt door locals(,) zijn vaak populair bij toeristen.

(2a) De opleidingen georganiseerd voor anderstaligen(,) beginnen volgende week.

(3a) De mensen wonend in het rampgebied(,) moeten ramen en deuren dicht houden.

(4a) Gerechten bereid met olijfolie(,) lijken me het gezondst.

Vergelijkbaar zijn beperkende betrekkelijke bijzinnen ingeleid door die of dat. In dergelijke betrekkelijke bijzinnen komt voor die en dat geen komma te staan.

(1b) Producten die gemaakt zijn door locals, zijn vaak populair bij toeristen.

(3b) De mensen die in het rampgebied wonen, moeten ramen en deuren dicht houden.

Als een beknopte bijzin extra (weglaatbare) informatie bij het zelfstandig naamwoord geeft (een zogeheten uitbreidende beknopte bijzin), staat hij tussen komma’s. In de uitspraak is een pauze te horen op de plaats van de komma’s.

(5) De producten, blijkbaar gemaakt door locals, zijn behoorlijk duur.

(6) Die gerechten, bereid met olijfolie, smaken heerlijk.

(7) Het nieuwe bezuinigingsplan, onlangs door de regering gepresenteerd, kreeg forse kritiek.

(8) De rekening, te betalen binnen 30 dagen, ontvangt u binnenkort.

Bijzonderheid

Constructies met een beknopte bijzin doen soms wat schrijftalig en formeel aan. Als alternatief kan een betrekkelijke bijzin of een nabepaling ingeleid door een voorzetsel gebruikt worden.

(9a) De mensen voorzien van een kaartje mogen meteen doorlopen.

(9b) De mensen die voorzien zijn van een kaartje, mogen meteen doorlopen.

(9c) De mensen met een kaartje mogen meteen doorlopen.

Zie ook

Als / zoals
Komma bij beperkende en uitbreidende bijvoeglijke bijzinnen
Komma na een bijwoordelijke beknopte bijzin
Komma tussen hoofdzin en bijzin bij onderschikkende voegwoorden

Naslagwerken

ANS (1997), p. 865 of online via de E-ANS online via de E-ANS; Schrijfwijzer (2012), p. 460; Leestekens (2016), p. 31-32; Vraagbaak Nederlands (2016), p. 169