Vraag

Welk voorzetsel is correct in combinatie met een stof of materiaal, bijvoorbeeld een tafel in hout, een tafel van hout, een tafel uit hout?

Antwoord

De drie voorzetsels zijn correct in combinatie met een stofnaam: van hout, in hout en uit hout. In Nederland is van in de meeste contexten het gebruikelijkst.

Toelichting

Ter aanduiding van de stof of het materiaal waaruit iets is gemaakt, kunnen de voorzetsels van, in en uit worden gebruikt. In + een stofnaam is wat gebruikelijker in België dan in Nederland. In Nederland is van in de meeste contexten het gebruikelijkst.

(1) Kerstbomen van / uit / in kunststof zijn de laatste jaren erg populair.

(2) Ze is aan het sparen voor handschoenen van / uit / in slangenleer.

(3) De hutten van / uit / in bamboe waren niet bestand tegen de storm.

In zinnen met een naamwoordelijk gezegde wordt in het naamwoordelijk deel  meestal van gebruikt.

(4) De voordeur is van eikenhout.

(5) Die lampen zijn van plastic.

In combinatie met de werkwoorden maken en vervaardigen en de daarvan afgeleide deelwoorden (gemaakt, vervaardigd) zijn de drie voorzetsels correct. In Nederland is van ook in zulke combinaties het gebruikelijkste voorzetsel.

(6) Die kunstenares maakt monumentale beelden van / uit / in schuim en karton.

(7) De romp van het jacht is volledig van / uit / in aluminium vervaardigd.

(8)  Het station van Luik is gemaakt van / uit / in staal, glas en wit beton.

Bij uitvoeren (of uitgevoerd) wordt het voorzetsel in gebruikt, evenals in andere zinnen waarbij het accent sterk op de uitvoering of de manier van vervaardigen ligt.

(9) De meubelen zijn uitgevoerd in hout dat uit Scandinavië komt.

(10) Die sculptuur bestaat ook in brons en in hout.

Bij optrekken (opgetrokken) is uit of in mogelijk.

(11) Die twee gigantische paardenhoofden, opgetrokken uit / in roestvrij staal, staan in Falkirk in Schotland.

In combinatie met bestaan is uit het juiste voorzetsel.

(12) Deze fietsen bestaan gedeeltelijk uit kunststof.

Zie ook

Combinaties met een stofnaam (algemeen)

Bestaan in / uit

Naslagwerken

ANS: Stofadjectieven op -en; Grote Van Dale (2005); Van Dale Hedendaags Nederlands (2008); Woordenboek Correct Taalgebruik (2004), p. 122, p. 282; Correct Taalgebruik (2006), p. 262, p. 148; Taalwijzer (2000), p. 339; Prisma Voorzetsels (2005), p. 137; Prisma Handwoordenboek Nederlands (2009)