Vraag

Ligt de klemtoon in woorden als idealiter op de tweede of op de derde lettergreep van achteren geteld, dus op de i of op de a?

Antwoord

De klemtoon ligt op de derde lettergreep van achter en dus op de a.

Toelichting

Woorden als idealiter (‘als ideaal bezien’) zijn opgebouwd uit een stam en uit het Latijnse achtervoegsel -iter. Dat achtervoegsel -iter geeft aan dat we met een bijwoord te doen hebben en niet met een bijvoeglijk naamwoord (vergelijk in het Engels clear en clearly). Dit achtervoegsel -iter is onbeklemtoond. De klemtoon blijft liggen op een lettergreep in de stam van het woord.

Vergelijkbaar zijn de volgende bijwoorden, afgeleid van woorden op -aal en op -eel: generaliter (‘over het algemeen’), globaliter (‘over het geheel genomen’), realiter (‘in werkelijkheid’), totaliter (‘geheel en al’), eventualiter (‘mogelijkerwijs’), formaliter (‘naar of voor de vorm’).

Het gebruik van dergelijke woorden op -iter is zeer formeel, afgezien van normaliter (‘volgens de regel’). Gangbaar zijn omschrijvingen als in het ideale geval en dergelijke.

Zie ook

Weergave van uitspraak (algemeen)

Autopsie (uitspraak)
Dementie (uitspraak)
Normaliter (uitspraak)
Notulen (uitspraak)

Naslagwerken

Grote Van Dale (2005); Grote Koenen (1986); Verschueren (1996); ANS: Het achtervoegsel -iter; Leenwoordenboek (1996), p. 469; Groot uitspraakwoordenboek (1974), p. 380