Vraag

Is het woord amateur correct in de volgende zin: Amateurs van lekker eten moeten zeker naar het Foodfestival gaan?

Antwoord

Nee, amateur in de betekenis ‘liefhebber’ is geen standaardtaal. In de standaardtaal gebruikt men bijvoorbeeld liefhebber of fan.

Toelichting

Het woord amateur is in het hele taalgebied gangbaar voor iemand die een ambacht, kunst of sport uit liefhebberij, en niet uit broodwinning beoefent. Vaak wordt amateur als eerste lid in een samenstelling gebruikt, bijvoorbeeld: amateurbrouwer, amateurdanser, amateurdrummer, amateurfilosoof, amateurfotograaf, amateurkok, amateurschilder, amateurspeler, amateurvoetballer, amateurwielrenner. Het tegengestelde van een amateur is een professional of beroeps- (beroepsfotograaf, beroepsvoetballer enzovoort).

(1) Tijdens de ‘Week van de amateurkunsten’ kunnen amateurs in verschillende disciplines hun werk tonen aan het grote publiek.  

(2) Voldoende opwarmen is zowel voor de professionele loper als voor de amateur van belang.

(3) Hij is begonnen als amateurwielrenner maar nu verdient hij veel geld met het koersen.

(4) In dat programma nemen amateurkoks het tegen elkaar op.

Amateur heeft in de standaardtaal ook de negatieve betekenis ‘iemand die een taak niet goed verricht’, ‘knoeier, prutser’.

(5) Dat scenario is duidelijk geschreven door een stelletje amateurs!

In België wordt amateur ook weleens gebruikt als synoniem van liefhebber, maar dat is geen standaardtaal.

(6a) Philip is een groot amateur van wijn. (in België, geen standaardtaal)

(7a) Dat huis is een paradijs voor amateurs van antieke spullen. (in België, geen standaardtaal)

Een liefhebber is iemand die veel van iets houdt, zich erg interesseert voor iets. Het wordt ook vaak als tweede lid in samenstellingen gebruikt: boekenliefhebber, kattenliefhebber, kunstliefhebber, operaliefhebber, voetballiefhebber, wijnliefhebber enzovoort.

(6b) Philip is een groot liefhebber van wijn.

(7b) Dat huis is een paradijs voor liefhebbers van antieke spullen.

Liefhebber wordt in de standaardtaal ook gebruikt voor iemand die graag iets wil ko­pen of iemand die graag voor een be­trek­king in aan­mer­king wil ko­men. Het is dan een synoniem van gegadigde.

(8) Bij de openbare verkoop van het huis kwamen heel wat liefhebbers opdagen.

(9) Er zijn verschillende liefhebbers voor dat baantje bij de gemeente.

Liefhebber wordt in de standaardtaal in België ook wel gebruikt als aanduiding voor iemand die tot een categorie van niet-professionele sportbeoefenaars behoort (bijvoorbeeld in het wielrennen). Ook samenstellingen als liefhebbersvoetbal of liefhebberswedstrijd zijn standaardtaal in België.

(10a) Een dagje na de professionele wielrenners mochten ook de liefhebbers deelnemen aan de voorjaarsklassieker. [standaardtaal in België]

(10b) Een dagje na de professionele wielrenners mochten ook de amateurs deelnemen aan de voorjaarsklassieker.

(11a) Hij leerde de kneepjes van het vak bij het liefhebbersvoetbal. [standaardtaal in België]

(11b) Hij leerde de kneepjes van het vak bij het amateurvoetbal.

Bijzonderheid

Het woord wielerliefhebber kan in het hele taalgebied zowel gebruikt worden voor iemand die passief van wielrennen houdt / graag naar wielerwedstrijden kijkt, als voor iemand die in zijn vrije tijd fietst (al dan niet in clubverband). Daarnaast kan het woord liefhebber, zoals hierboven al vermeld, in België ook slaan op een sportcategorie.

(12) Wielerliefhebbers kunnen vanaf het voorjaar weer volop genieten van live wielrennen op tv.

(13) Elk jaar beklimmen duizenden wielerliefhebbers de Mont Ventoux.

(14) In 1967 was er voor het eerst een afzonderlijk wereldkampioenschap veldrijden voor profs en liefhebbers. [standaardtaal in België]

Zie ook

Professionelen / professionals / deskundigen / beroeps-

Naslagwerken

Grote Van Dale (2015); Van Dale Hedendaags Nederlands (2008); Woordenboek Correct Taalgebruik (2004), p. 16, 156; Correct Taalgebruik (2006), p. 144; Taalwijzer (2000), p. 43, p. 202; Prisma Handwoordenboek Nederlands (2014); Typisch Vlaams (2015)