Regelmatige en onregelmatige trappen van vergelijking (algemeen)

Regelmatige en onregelmatige trappen van vergelijking (algemeen)

De trappen van vergelijking zijn de vormen van bijvoeglijke naamwoorden en sommige bijwoorden die aangeven in welke mate de door het bijvoeglijke naamwoord uitgedrukte eigenschap of toestand vergelijkbaar is met een ander geval: in gelijke mate, in hogere/lagere mate of in de hoogste/laagste mate. Men onderscheidt drie trappen van vergelijking: de stellende trap (of: positief), de vergrotende trap (of: comparatief) en de overtreffende trap (of: superlatief).

De standaardvorm van het bijvoeglijk naamwoord is de stellende trap; de vergrotende trap wordt gevormd met het achtervoegsel -er; de overtreffende trap met het achtervoegsel -st:

snel sneller snelst;

lieflieverliefst;

geschikt geschiktergeschiktst.

Woorden op -r krijgen meestal een -d in de vergrotende trap. Bij eenlettergrepige woorden met een korte klinker is vaak zowel de vergrotende trap met -d als die zonder mogelijk.

bizarbizarderbizarst;

autoritairautoritairder autoritairst;

zuurzuurderzuurst;

schor- schorrer / schorder schorst;

bar barrer / barder barst.

Bijvoeglijke naamwoorden die op -e eindigen, krijgen alleen een -r in de vergrotende trap. De overtreffende trap wordt vaak omschreven met meest. De regelmatige vorm op -st is soms ook mogelijk.

Omschreven trappen van vergelijking (algemeen)

rozerozermeest roze;

stupidestupider meest stupide (of: stupiedste);

perfideperfidermeest perfide.

Bij woorden die eindigen op -s komt er in de overtreffende trap geen -st maar -t. Bij de onverbogen vorm wordt de overtreffende trap bij voorkeur omschreven met meest. Bij de verbogen vorm is zowel de regelmatige vorm als de omschreven vorm met meest mogelijk.

grijs grijzermeest grijs / grijste (of: meest grijze);

vers versermeest vers / verste (of: meest verse);

komischkomischermeest komisch /komischte (of: meest komische).

Hilarischst / hilarischt / meest hilarisch

In enkele gevallen zijn er afwijkende vormen voor de vergrotende en de overtreffende trap:

goedbeterbest;

graag lieverliefst;

kwaadergerergst (bijvoorbeeld in: ‘van kwaad tot erger’)

Bij sommige bijvoeglijke naamwoorden verandert de spelling van het grondwoord:

chic chiquerchicst;

relaxedrelaxtermeest relaxed.

Trappen van vergelijking van samengestelde bijvoeglijke naamwoorden (algemeen)

Gebruikelijkere / gebruikelijker / meer gebruikelijke (de – werkwijze)
Moe (trappen van vergelijking)
Sjiek / chic, sjieke / chique
Relaxede / relaxte

Naslagwerken

ANS (1997), 416-418; Schrijfwijzer (2005), p. 212-213; Taalboek Nederlands (2003), p. 130-131

bijvoeglijk naamwoord,trappen van vergelijking,algemeen,grammatica


tao_generiek (K)
91
j
bijvoeglijk_naamwoord,grammatica,trappen_vergelijking,woordgebruik
Woordsoort,Hoofdrubriek,Woordvorm
Hoofdrubriek:grammatica,woordgebruik;Woordsoort:bijvoeglijk_naamwoord;Woordvorm:trappen_vergelijking
0000
15 May 2014