Vraag

Wat is correct: Ik zal kijken als zij er is of Ik zal kijken of zij er is?

Antwoord

Alleen of is correct in deze zin: Ik zal kijken of zij er is.

Toelichting

Om bijzinnen in te leiden waarvan de inhoud als onzeker wordt voorgesteld, gebruiken we het onderschikkend voegwoord of. Of heeft dan alleen een verbindende functie.

(1) Ik weet niet of Matilda thuis is.

(2) Lili vraagt of jullie morgen ook naar zee gaan.

(3) Laat even weten of je aanwezig zult zijn.

(4) Geef even door of je met je partner komt.

Als wordt in bijzinnen onder andere gebruikt als onderschikkend voegwoord van tijd. Het betekent dan ‘op het moment dat’ en kan worden vervangen door het formelere voegwoord wanneer.

(5) Lisanne lacht altijd als ze Vincent ziet. (‘wanneer’)

(6) Als hij thuis is, zal ik het hem zeggen. (‘wanneer’)

Als wordt ook gebruikt als onderschikkend voegwoord van voorwaarde. Het kan dan worden vervangen door de formele voegwoorden indien en ingeval.

(7) Als ik wat later ben, zal ik jullie bellen. (‘indien’)

(8) Ik kom alleen als jij het wilt. (‘indien’)

Bijzonderheid

In sommige gevallen is ook een conditionele lijdendvoorwerpszin met als mogelijk. De lijdendvoorwerpszin wordt dan voorafgegaan door het voorlopig lijdend voorwerp het.

(9) Laat het even weten als je aanwezig zult zijn.

(10) Geef het even door als je met je partner komt.

Zie ook

Als / dat (Het bruidspaar vindt het leuk – de kinderen komen)
Dat / of / als (Het maakt niets uit – het regent)
Dat / of (Hij wist niet – het water diep was)
Toen / als / wanneer (+ verleden tijd)
Wanneer / als (+ tegenwoordige of toekomende tijd)

Naslagwerken

ANS (1997), p. 546-547, 550-554, 559-561 of online via de E-ANS online via de E-ANS, p. 1155-1157 of online online